Thơ ca Nhật Bản truyền thống thường dựa trên hình mẫu các câu 5 và 7 âm tiết và tồn tại dưới các hình thức thơ chôka (trường ca), waca (hòa ca) hay còn gọi là tanca (đoản ca), renca (liên ca). Từ thế kỷ XVl đến thế kỷ XlX, một thể thơ mới ra đời thay thế cho thể thơ renca, đó là thể haiku.

Thơ haiku dung hợp và kết tinh nhiều giá trị văn hóa tinh thần của người Nhật nói riêng và người phương Đông nói chung. Chính vì thế mà thơ haiku mang hơi thở của Thiền tông, in đậm dấu ấn của thế giới u huyền, thoát tục, đồng thời chứa đựng trong mình bức tranh thiên nhiên rộng lớn với những âm thanh màu sắc đặc trưng cho bốn mùa, được thể hiện dưới một hình thức ngắn gọn, cô đọng. Thơ haiku gắn liền với tên tuổi của các Thiền sư: Matsuo Bashō, Yosa Buson, Kobayashi lssa, Shiki, Kikaku, Chiyō, Chōra,...

Một số bài thơ Haiku được dịch sang tiếng Việt:

Trong tia nắng hừng đông (Akebono ya)

Cá ngân ngư vụt trắng (Shirauo shiroki)

Một tấc màu sáng bạc. (Koto isshun)

Cơn gió bấc mùa đông (Kogarashi ya)

Ẩn khuất trong lùm trúc. (Take ni kakurete)

Không gian một thoáng im.(Shizumarimu)

(Hori 975, đông, Basho)

Hoa cúc vẫn dâng hương, (Kiku no ka ya)

Nara kinh đô cũ, (Nara ni wa furuki)

Chư Phật ngồi trầm tư. (Hotoke-tachi)

(Hori 893, thu, Basho)

Ta bà một nỗi đau (Ku no shaba ya)

Cho dù mùa xuân đó (Sakura ga sakeba)

Đang nở những anh đào. (Saita tote)

(Issa)

Gió mùa thu (Akikaze ya)

Làm sao em bé hái (Mushiritagarishi)

Hoa tím bây giờ (Akai hana)

(Issa)

Chuyên mục "Thơ Haiku Nhật Bản" do Giáo viên Trường Nhật Ngữ SGV tổng hợp.